Projekt badawczo-rozwojowy Model regulacji jawności i jej ograniczeń w demokratycznym państwie prawnym, kierowany przez prof. n. dr hab. Grażynę Szpor, ma na celu diagnozę dostępu do informacji i jego uwarunkowań oraz przedstawienie koncepcji zwiększenia skuteczności regulacji prawnej przetwarzania danych chronionych przed ujawnieniem. Proponowany model regulacji zorientowany jest na zrównoważony rozwój: trwałość demokratycznego państwa prawnego, respektowanie praw obywatelskich i sprawność realizowania zadań publicznych.
Założenia badawcze wynikają z ustalenia, że nowe zjawiska związane z przemianami społecznymi, rozwojem technologicznym oraz coraz szerszą komercjalizacją przetwarzania informacji sektora publicznego utrudniają godzenie wymogów transparentności działania władz publicznych z ochroną informacji w interesie publicznym oraz interesach grupowych i indywidualnych. Polska regulacja ustawowa dostępu do informacji i jej ograniczeń obejmuje klikaset aktów prawnych. Poszczególne, niewystarczająco ze sobą powiązane ustawy, oceniane są krytycznie przez polskie i unijne władze, naukowców, przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, media i obywateli. Równocześnie kolejne rządowe projekty nowych aktów i nowelizacji aktów już obowiązujących (np. o dostepie do informacji publicznej) są krytykowane przez ekspertów i kwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny. Powodują napięcia społeczne i zmiejszanie zaufania do władz publicznych.
W przeciwdziałaniu zagrożeniom dla obronności i bezpieczeństwa państwa podstawowe znaczenie mają przepisy dotyczące informacji niejawnych, które są rozproszone m.in. w ponad stu ustawach, do których odsyła ustawa o ochronie informacji niejawnych oraz obudowane obszernymi przepisami wykonawczymi wymagającymi weryfikacji w kontekście rozwoju technologii. Ponadto regulacja ograniczeń jawności ze względu na obronność i bezpieczeństwo jest coraz silniej zdeterminowana aktami prawa europejskiego, zwłaszcza w zakresie wykrywania i zapobiegania przestepstwom. Analiza tych przepisów i orzecznictwa jest głównym elementem diagnozy ograniczeń jawności w interesie publicznym.
KONSORCJUM PROJEKTOWE I ZESPÓŁ BADAWCZY
Projekt badawczo-rozwojowy na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa, współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, realizowany jest od maja 2013 r. do kwietnia 2016 r. przez Konsorcjum: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytet Wrocławski, Wydawnictwo C.H. Beck oraz Naukowe Centrum Prawno-Informatyczne. Projekt został podzielony na 17 zadań, wyodrębniony został etap badawczy realizowany do kwietnia 2015 r. oraz późniejszy - etap wdrożeniowy, podczas którego opracowane zostaną m.in. model regulacji, leksykon tajemnic i kodeks dobrych praktyk. W ramach integracji rozproszonych dotąd multidyscyplinarnych badań jawności i jej ograniczeń w projekcie biorą udział pracownicy naukowi z ośrodków akademickich w kraju i za granicą oraz eksperci - praktycy: z sektora publicznego, biznesu oraz stowarzyszeń i fundacji.
PUBLIKACJE
Owocem przeprowadzonych badań są publikacje wydawane przez Wydawnictwo C.H. Beck w zaplanowanej na 12 tomów serii Jawność i jej ograniczenia pod redakcją naukową prof. n. dr hab. Grażyny Szpor. Analizy regulacji związane z cyfryzacją i komunikacją elektroniczną publikowane są w serii Internet oraz w 50 kolejnych numerach czasopisma Monitor Prawniczy, gdzie ukazują się artykuły dotyczące poszczególnych tajemnic prawnie chronionych. Oprócz publikacji w ramach projektu opracowane są różne materiały m.in. preznetacje, które na bieżąco zamieszczane są na stronie internetowej, w zakładce Repozytorium.
KONFERENCJE I SEMINARIA
Liczne konferencje organizowane w ramach projektu skupiają pracowników naukowych z 18 polskich uczelni i Polskiej Akademii Nauk oraz z 5 zagranicznych ośrodków naukowych (z Chorwacji, Niemiec, Szwajcarii, USA oraz Włoch), członków organizacji pozarządowych. W obradach plenarnych i dyskusjach panelowych wzięli też udział przedstawiciele władz publicznych: Prezes i sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, sędziowie Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych oraz sądów powszechnych, Parlamentarzyści, Rzecznik Praw Obywatelskich i jego Zastępca, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Minister Administracji i Cyfryzacji oraz jego Zastępcy, Zastępcy Ministra Sprawiedliwości, Zastępca Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Prezes Rządowego Centrum Legislacyjnego, Dyrektorzy: z Kancelarii Sejmu i Biura Analiz Sejmowych, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Zdrowia, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, Głównego Urzędu Statystycznego oraz liczni przedstawiciele władz samorządowych. Od początku realizacji projektu do listopada 2014 r. w ramach projektu odbyło się 11 konferencji i 16 seminariów, których listy obecności obejmują ponad 2000 osób. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 r. w ramach realizacji projektu zostało zorganizowanych 6 konferencji. Ponadto w 2015 r. w ramach promocji projektu MRJ członkowie zarządu i członkowie NCPI uczestniczyli w konferencjach organizowanych przez inne podmioty: